ลักษณะของสารเนื้อผสม

สารเนื้อผสม   แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ 

1. สารแขวนลอย  คือ ของเหลวที่มีอนุภาคของของแข็งขนาดเล็กแทรกอยู่  มีเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่า 10^-4 เซนติเมตร  ซึ่งเป็นสารเนื้อผสมที่มีขนาดอนุภาคขนาดใหญ่  ทำให้สามารถมองเห็นส่วนผสมได้อย่างชัดเจน  ง่ายต่อการแยกออก เช่น  น้ำแป้ง  น้ำโคลน  เป็นต้น

 2. คอลลอยด์  คือ สารเนื้อผสมที่มีความกลมกลืน  มีขนาดอนุภาคเล็กกว่าสารแขวนลอยแต่ใหญ่กว่าสารละลาย  มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ  10^-7 -10^-4 เซนติเมตร เช่น   สบู่เหลว  โฟมล้างหน้า  นมสด  เป็นต้น

ลักษณะของสารเนื้อเดียว

สารเนื้อเดียว  แบ่งออกเป็น  2 ประเภท คือ

1. สารบริสุทธิ์  คือ  สารเนื้อเดียวที่มีองค์ประกอบเพียงชนิดเดียวมีสมบัติเหมือนกัน ได้แก่  ธาตุและสารประกอบ  มีสมบัติทางกายภาพและสมบัติทางเคมีคงที่
(1) ธาตุ  หมายถึง  สารบริสุทธิ์เนื้อเดียวที่ประกอบด้วยอะตอมชนิดเดียว ไม่สามารถแยกหรือสลายออกเป็นสารอื่นได้  เช่น  เงิน  ทอง  เหล็ก  คาร์บอน  ออกซิเจน  ไฮโดรเจน  เป็นต้น ธาตุ แบ่งได้  3 กลุ่ม คือ  ธาตุโลหะ  ธาตุอโลหะ  ธาตุกึ่งโลหะ

(2) สารประกอบ หมายถึง  สารบริสุทธิ์เนื้อเดียวที่เกิดจากการรวมตัวกันของธาตุตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป  มีสมบัติเฉพาะตัวและแตกต่างไปจากธาตุเดิม  อัตราส่วนของการรวมกันของธาตุจะคงที่เสมอ

2. สารละลาย  หมายถึง  สารเนื้อเดียวที่เกิดจากสารตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไปมาผสมรวมกันโดยอัตราส่วนของการผสมไม่คงที่และสารที่เกิดขึ้นจากการผสมนี้จะแสดงสมบัติที่ต่างไปจากสารเดิม  เช่น  เงินเหรียญ  น้ำเชื่อม  น้ำเกลือ  เป็นต้น

การจำแนกสารตามลักษณะเนื้อสาร

เนื้อสาร หมายถึง สิ่งที่เป็นสมบัติทุกส่วนของสาร  สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า 

การจำแนกสารโดยใช้เนื้อสารเป็นเกณฑ์เป็นวิธีที่นิยมใช้กันมาก  เนื่องจากสามารถแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับสารได้มากกว่าวิธีอื่น ๆ โดยตามเกณฑ์นี้จะจำแนกออกเป็นกลุ่มใหญ่ ๆ  2  กลุ่ม  คือ
1.    สารเนื้อเดียว  หมายถึง สารที่มีองค์ประกอบชนิดเดียวหรือหลายชนิดผสมกันอยู่อย่างกลมกลืน  มองเห็นเป็นเนื้อเดียวกันตลอด   อาจมีหลายสถานะที่แสดงสมบัติเหมือนกันทุกประการ  แบ่งออกเป็น  2 ประเภท คือ สารบริสุทธิ์ และสารละลาย

2.    สารเนื้อผสม  หมายถึง สารที่มองเห็นด้วยตาเปล่าไม่เป็นเนื้อเดียวกันตลอดทุกส่วน  สารที่เกิดจากสารตั้งแต่ 2 ชนิดมารวมกัน โดยมีอัตราส่วนที่ไม่แน่นอน อาจเป็นสารที่อยู่ในสถานะเดียวกันหรือต่างสถานะมารวมกัน ได้สารเนื้อผสม เช่น พริกกับเกลือ น้ำกับแป้ง  ฝุ่นละอองในอากาศ  คอนกรีต  ตะกอนในน้ำ  ลอดช่องน้ำกะทิ  เป็นต้น แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ สารแขวนลอยและคอลลอยด์

สมบัติทางเคมีของสาร

สมบัติทางเคมี ( Chemistry Properties )

        เป็นสมบัติของสารที่เกี่ยวข้องกับองค์ประกอบภายในของสารที่แสดงออกมาให้เห็นเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือการเกิดปฏิกิริยาเคมี   โดยจะมีสารใหม่เกิดขึ้น ซึ่งสารใหม่ที่เกิดขึ้นจะมีสมบัติแตกต่างไปจากเดิม  เช่น  การเป็นสนิม การติดไฟ  การเน่าของผัก ผลไม้ เป็นต้น 

การเปลี่ยนแปลงทางเคมี
       เป็นการเปลี่ยนแปลงของสารที่เกี่ยวข้องกับสมบัติทางเคมี ซึ่งมีผลต่อองค์ประกอบภายใน และจะมีสมบัติต่างไปจากเดิม นั่นคือ การเกิดสารใหม่ เช่น กรดไฮโดรคลอริกทำปฏิกิริยากับหินปูน แล้วเกิดสารใหม่ คือ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ เป็นต้น

 

สมบัติทางกายภาพของสาร

สมบัติทางกายภาพ ( Physical Properties )

       เป็นสมบัติเฉพาะตัวของสารแต่ละชนิด  ซึ่งสามารถสังเกตได้ง่ายจากภายนอก  ได้แก่  สี  กลิ่น  รส  การละลาย  ความแข็ง  ลักษณะผลึก  สถานะ   จุดเดือด  จุดหลอมเหลว  ความหนาแน่น  การนำความร้อน  การนำไฟฟ้า  เป็นต้น

การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ
       เป็นการเปลี่ยนแปลงของสารที่เกี่ยวกับสมบัติกายภาพ โดยไม่มีผลต่อองค์ประกอบภายในและไม่เกิดสารใหม่  เช่น  การเปลี่ยนสถานะ  การละลายน้ำ  การนำไฟฟ้า  การนำความร้อน  เป็นต้น 

สถานะของสาร

สถานะ หมายถึง ความเป็นอยู่ของสารในขณะที่สามารถสัมผัสได้

การจำแนกสารโดยใช้การจัดเรียงตัวของอนุภาคที่เป็นองค์ประกอบเป็นเกณฑ์  มี 3 สถานะ ดังนี้

       1. ของแข็ง (solid ; s) หมายถึง  สารที่มีขนาดและรูปร่างแน่นอน  เนื่องจากอนุภาคจะเรียงตัวและอยู่ชิดกันมาก  ยึดเหนี่ยวกันอย่างหนาแน่น ทำให้อนุภาคเคลื่อนไหวได้น้อยมาก   เปลี่ยนแปลงรูปร่างได้ยาก ปริมาตรคงที่ เช่น เหล็ก  ไม้ เงินเหรียญ  ทองคำ ถ่านไม้  เกลือ น้ำตาล  ก้อนหิน  เมล็ดพืช  ถ่านไฟฉาย  ยางรถยนต์  เป็นต้น       
      2. ของเหลว (liquid ; l) หมายถึง สารที่มีขนาดและรูปร่างไม่แน่นอน เนื่องจากอนุภาคจะอยู่ห่างกันและไม่เป็นระเบียบ   ยึดเหนี่ยวกันอย่างหลวม ๆ เปลี่ยนแปลงรูปร่างตามภาชนะที่บรรจุ  สามารถไหลได้ ปริมาตรคงที่  เช่น  น้ำ  นมสด  น้ำปลา  น้ำมันพืช  น้ำอัดลม  เครื่องดื่มชูกำลัง  เป็นต้น

      3. แก๊ส (gas ; g) หมายถึง สารที่มีขนาดและรูปร่างไม่แน่นอน เนื่องจากอนุภาคอยู่ห่างกันมาก ฟุ้งกระจาย เคลื่อนที่ได้อย่างอิสระทุกทิศทางและไม่เป็นระเบียบ    ยึดเหนี่ยวกันน้อยมากและ  เปลี่ยนแปลงรูปร่างตามภาชนะ ไม่สามารถรักษารูปร่างและปริมาตรให้คงที่ได้ เช่น  อากาศที่บรรจุในลูกบอล   อากาศที่บรรจุในยางรถยนต์  ไฮโดรเจน ออกซิเจน เป็นต้น

สสารและสาร

       สสาร (Matter)หมายถึง สิ่งต่างๆที่อยู่รอบตัวของเรา ซึ่งเราสามารถสัมผัสได้ด้วยประสาททั้ง 5 มีมวล มีรูปร่าง มีปริมาตร ต้องการที่อยู่และมีการเปลี่ยนแปลง มีทั้งสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิต 

       สาร (Substance) หมายถึง “เนื้อของสสารที่นำมาศึกษาหรือสิ่งที่นำมาศึกษา”

สสารบางชนิดอาจประกอบด้วยสารเพียง 1 ชนิด หรือมากกว่า 1 ชนิดก็ได้

เพราะฉะนั้นเราจึงสามารถใช้คำว่าสารแทนสสารได้

แบบฝึกเรื่องสารรอบตัว

แบบฝึกรายวิชา ว21101 วิทยาศาสตร์ 1 ทั้งหมด 6 ชุด เข้าไปดูได้ที่ วิทยาศาสตร์ 1 ค่ะ

เรียนรู้เรื่องสารรอบตัว

เรื่อง สารรอบตัว มีแบบฝึกรายวิชา ว21101 วิทยาศาสตร์ 1 ทั้งหมด 6 ชุด

ชุดที่ 1 สารและสมบัติของสาร

ชุดที่ 2 ของแข็ง  ของเหลว  แก๊ส

ชุดที่ 3 สารเนื้อเดียวและสารเนื้อผสม

ชุดที่ 4 สารละลาย  คอลลอยด์  สารแขวนลอย

ชุดที่ 5 ความเข้มข้นของสารละลาย

ชุดที่ 6 สารละลาย กรด – เบส

เรียนเรื่องสารรอบตัวกับครูสุภาภัค